Polacy zużywają rocznie około 100 tys. ton plastikowych butelek, z których zaledwie 30 proc. podlega recyklingowi. Pozostała część trafia do spalarni lub na nielegalne składowiska, których tylko w okresie od marca do czerwca 2018 roku zanotowano w Polsce ponad 40.

Coraz częściej widzimy też zdjęcia martwych zwierząt, które mylą plastik z pokarmem i umierają w cierpieniu. Zatrważające są szacunki, które wskazują, że do oceanów trafia co roku nawet 12 milionów ton plastiku! Wraz z nim pojawia się tam również mikroplastik, czyli maleńkie cząstki plastiku o średnicy nie większej niż 5 mm. Powstaje on jako surowiec służący do produkcji większych elementów, może też pochodzić ze środków czystości, kosmetyków, czy tkanin. Do mórz i oceanów trafia głównie ze ścieków, bywa również wypłukiwany z gleby wraz opadami.

Nie wszyscy wiedzą, że degradacja plastiku może trwać dłużej niż 500 lat. Plastikowa siatka rozkłada się od 10 do 1000 lat, styropianowy kubek – 50 lat, plastikowy kubek jednorazowy lub talerz – 400 lat. Jednorazowa pielucha znika dopiero po 450 latach, a plastikowa butelka – po około 500 latach.

W obliczu trudności, z jakimi borykają się firmy zajmujące się przetwarzaniem plastiku i niewielkim procentem dobrej jakości materiału, z którego może powstać nowe opakowanie, powinniśmy zastanowić się nad ograniczeniem jego zużycia.

Jak zastąpić jednorazowe, plastikowe opakowania? Zachęcamy do zapoznania się z dziesięcioma sprawdzony sposobami, które są bardzo łatwe do wprowadzenia w naszym życiu.

1. Napoje do własnego kubka lub butelki

To prawdopodobnie najprostsza zmiana do wprowadzenia w Twoim życiu. Wystarczy kubek termiczny i szklana butelka, a zredukujesz liczbę jednorazowych kubków na kawę i plastikowych butelek na wodę o jakieś kilkaset sztuk rocznie. To nie tylko wielka ulga dla środowiska, ale także dla Twojego portfela. Możesz zaoszczędzić nawet kilkaset złotych pijąc wodę z kranu.

2. Posiłki do pracy i na wyjazdy do własnych opakowań

Bez względu na to, czy przynosisz obiad z domu, czy zamawiasz go w barze na wynos, korzystaj z pudełek wielokrotnego użytku. Jeśli masz w domu tylko plastikowe opakowania, sprawdź jaki numer znajduje się na ich spodzie. Jeśli jest to 2 lub 5, możesz spokojnie używać ich do transportu produktów spożywczych.

3. Na zakupy z własna torbą i pudełkami

Wybierając się na zakupy zabierz ze sobą torbę wielokrotnego użytku. To bardzo proste działanie, dzięki któremu nie zużyjesz kilkudziesięciu plastikowych reklamówek miesięcznie. Coraz więcej sklepów oferuje możliwość zapakowania wędliny, sera, czy kaszy do własnego pudełka, zatem wystarczy poprosić o wytarowanie wagi i voila!

4. Jeśli słomka, to tylko ze stali nierdzewnej

Podczas zamawiania napoju poinformuj barmana lub kelnera, że nie korzystasz ze słomki. Dzięki temu tandetne plastikowe słomki niebawem całkowicie wyjdą z użycia. Dla tych, którzy nie wyobrażają sobie bez niej życia, proponujemy słomkę metalową.

5. Zestaw sztućców wielokrotnego użytku zamiast jednorazówek

Łyżka, widelec i nóż wielkości dłoni, wykonane ze stali nierdzewnej. Bardzo poręczny zestaw, który posłuży wiele lat. Wydatek rzędu 50 zł, który na stałe powinien zamieszkać w Twoim plecaku lub torebce.

6. Kosmetyki w szkle i własnoręcznie przygotowana ekochemia

Zachęcamy Cię do podjęcia wyzwania i wykonania domowej wersji pasty do czyszczenia łazienek lub płynu do mycia szyb. To bardzo proste i szybkie. A jeśli nie masz na to czasu, wiedz, że jest sporo firm, które mogą zrobić to za/dla Ciebie. Podobnie rzecz wygląda z kosmetykami. Nie tylko mają one szklane opakowania, ale bardzo często posiadają naturalne, przyjazne dla skóry składy (kremy, mydła w kostkach zamiast w plastikowych opakowaniach, czy pięknie pachnące hydrolaty).

7. Jakość, a nie ilość

Większość ubrań jest wykonana z syntetycznych tkanin, które podczas prania uwalniają zawarty w nich mikroplastik. Słuszne jest zatem sprawdzanie składów, kupowanie mniej, ale w lepszej jakości
i pranie ubrań w jak najniższych temperaturach, przy najmniejszej liczbie obrotów. Pamiętaj też, że same kapsułki do prania zawierają w sobie plastik (zastąp je proszkiem do prania, najlepiej wykonanym samodzielnie, lub kupionym w papierowym opakowaniu).

8. Przyjazne naturze zamienniki

Szczoteczka do zębów. Wymieniamy ją średnio co kilka miesięcy. Tę plastikową możesz zastąpić wykonaną z bambusa. A pastę do zębów można też kupić w aluminiowych opakowaniach.

9. Worki na śmieci nie są wcale potrzebne!

Nasze babcie używały wiaderek plastikowych lub metalowych, wyściełając ich dno gazetą. Ty też możesz spróbować. Dlaczego nie warto inwestować w worki biodegradowalne? Najczęściej nie są one dobrze wysegregowane, a materiał biodegradowalny, który nie trafi do kompostowni przemysłowej, jest nawet gorszy niż plastik.

10. Zakupy przez Internet… z głową

Zakupy online to wygoda i spora oszczędność czasu. Niestety zapominamy o środowiskowych kosztach takiego działania. Spójrz ile plastiku trafia do Ciebie wraz z zakupionym towarem. Najprościej byłoby poszukać tych przedmiotów stacjonarnie, w swojej okolicy, ale jeśli nie jesteś wstanie tego zrobić, poproś sprzedawcę o zrezygnowanie z folii i zastąpienie jej kartonem. Wypełnienie ze ścinków papierowych działa dokładnie tak samo jak folia bąbelkowa czy styropian.

Autorem tekstu jest think tank „Kraków dla Mieszkańców”