2021

Transmisja mszy świętej w budżecie krakowskich Wodociągów

Na liście wydatków miejskich spółek znalazł się w 2021 roku rachunek na prawie 40 tys. zł za transmisję mszy świętej przez krakowskie Wodociągi. Uroczystość obchodów 120-tej rocznicy założenia Wodociągów Miasta Krakowa, z uwagi na trwającą pandemię, została ograniczona do minimum. Nie oznacza to jednak, że w ślad za pandemicznymi obostrzeniami ograniczeniom zostały poddane wydatki z publicznej kasy. W wydarzeniu zorganizowanym 15 lutego 2021 roku udział wzięli przedstawiciele spółki i władz miasta, w tym prezydent Krakowa Jacek Majchrowski. Zamknięte spotkanie postanowiono jednak transmitować m.in. dla obecnych i emerytowanych pracowników Wodociągów Miasta Krakowa, a także przedstawicieli lokalnej społeczności czy pozostałych zainteresowanych. Transmisję udostępniano na żywo na kanale Wodociągów w serwisie YouTube, gdzie do dziś zgromadzono 398 subskrybentów. Jej zapis został odtworzony przez około 9 tysięcy osób, choć trzeba przyznać, że znaczną część widzów stanowili zapewne zafascynowani robiącym astronomiczną furorę, prezentowanym podczas uroczystości utworem „Czułe H2O” internauci. Rachunek, który wystawiono miejskiej spółce, wyniósł dokładnie 37 550 zł (1). Z przekazów medialnych możemy się dowiedzieć, że w kwocie tej zawarte były opłaty za obsługę, wynajęcie sprzętu do realizacji transmisji czy zapewnienie odpowiedniego łącza internetowego. Dodatkowo zapłacono jeszcze ponad 3,5 tys. zł za oprawę mszy i blisko 3 tys. zł za udekorowanie kościoła kwiatami (1).

Spółka Kraków5020

W grudniu 2021 roku z inicjatywy Jacka Majchrowskiego została powołana miejska spółka Kraków5020. Oficjalnie powodem jej powstania miało być lepsze wykorzystanie Centrum Kongresowego ICE, wcześniej zarządzanego przez Krakowskie Biuro Festiwalowe, od którego nowa spółka miała przejąć część obowiązków. Ogólnym kierunkiem działania Kraków5020, jak zapisano na ich stronie internetowej, jest „budowa i zarządzanie wizerunkiem miasta oraz jego promocją we współpracy z licznymi partnerami”. Spółka ma promować Kraków jako nowoczesną, europejską metropolię, szanującą różnorodność jej mieszkańców, w ramach tradycji i dziedzictwa Krakowa.
Zgodnie z pierwotnym planem Kraków5020 miała stopniowo przejmować kolejne kompetencje KBF, poczynając od remontowanego Pawilonu Wyspiańskiego, przez studio nagraniowe i montażowe, do przejęcia kontroli nad punktami InfoKraków i innymi zadaniami, którymi do tej pory zajmował się KBF. Nadzór nad ICE oraz Pawilonem Wyspiańskiego przekazano od 1 września 2022 roku, natomiast od 1 listopada tego samego roku do obowiązków spółki dołączono także zarządzanie Siecią Informacji Miejskiej InfoKraków (2). W przyszłości spółka miałaby również zarządzać innymi powstającymi w mieście obiektami, jak np. budowanym obecnie przy ul. Piastowskiej kontrowersyjnym Centrum Muzyki.
Spółka Kraków5020 nie ma obowiązku publikowania do wiadomości publicznej listy swoich wydatków. Wiemy natomiast, że w 2022 roku miasto Kraków zawarło z tą spółką „umowę o świadczenie usług publicznych w ogólnym interesie gospodarczym” (W/I/1376/KD/149/2022). Początkowo umowa ta opiewała na kwotę 20 000 000 zł. Została jednak w późniejszym terminie aneksowana, wydłużając okres jej trwania o kolejny rok i dokładając jednocześnie dodatkowe środki, łącznie wynosząc już 45 200 000 zł. Przedmiotem umowy ma być „uregulowanie sposobu współpracy stron i wykonywania UOIG powierzonych spółce w zakresie działalności promocyjnej na rzecz Gminy Miejskiej Kraków, a także innych ważnych zadań dla jej rozwoju, w tym usług doradczych, określenie rodzaju usług, zakresu uprawnień, obowiązków oraz sposobu pokrywania uzasadnionych kosztów wynikających z wywiązywania się Spółki ze zobowiązań z tytułu świadczenia na rzecz Gminy Miejskiej Kraków UOIG, z uwzględnieniem rozsądnego zysku”. UOIG oznacza „usługi świadczone w ogólnym interesie gospodarczym”, a dotyczące ich umowy powinny być zawierane przez instytucje publiczne (w tym przypadku władze miasta) tylko w wyjątkowych przypadkach. Chodzi o sytuacje, kiedy konkretnej usługi nie da się zlecić zewnętrznej firmie, działającej na wolnym rynku – i jednocześnie jest to usługa niezbędna społeczeństwu.
Z tą umową związane są też dodatkowe kontrowersje. Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów w październiku 2022 roku skierował w tej sprawie pismo do prezydenta Jacka Majchrowskiego (3). Według przeprowadzonej przez UOKiK analizy miasto przekazało do realizacji w ramach UOIG spółce Kraków5020 zadania, które mogłyby być realizowane także przez inne podmioty gospodarcze. Z przedstawionej przez UOKIK opinii wynika, że większość działań, jakie obejmowała umowa pomiędzy spółką Kraków5020 a gminą, dotyczyła szeroko rozumianego marketingu i promocji. Na rynku funkcjonuje przecież znaczna liczba podmiotów zajmujących się w profesjonalny sposób takimi usługami, więc możliwe byłoby wyłonienie dowolnej firmy spełniającej zadane warunki, a nie przekazanie zadań bez przetargu akurat do Kraków5020 (3).
Wśród wyszczególnionych na stronie miasta umów widnieje też kwota 20 000 000 zł na „podwyższenie kapitału zakładowego” Kraków5020, czyli dokapitalizowanie spółki pieniędzmi pochodzącymi z miejskiego budżetu (W/VI/23/NW/5/2022).

Druga miejska telewizja

Najsłynniejszym projektem, nad którym pieczę sprawuje spółka Kraków5020, jest jednak druga miejska telewizja. Dokładnie 7 marca 2022 roku, zaledwie w trzy miesiące po powołaniu spółki, powstała PLAY KRAKÓW NEWS (obecnie działająca pod nazwą HELLO KRAKÓW). Podstawowym argumentem, który podawano za jej powstaniem, było wskazanie, że będzie spełniała potrzeby informowania o wojnie i sposobach pomocy uchodźcom z Ukrainy. Jednakże, już po kilku miesiącach od rozpoczęcia nadawania, druga miejska telewizja zmieniła tor swoich zainteresowań w kierunku przedstawiania „prawdziwych informacji” i komentowania codziennych krakowskich tematów. Paradoksalnie, obecnie w przypadku odbywania się ważnych miejskich wydarzeń, dwie różne ekipy telewizji miejskiej tworzą dwa osobne materiały o tej samej sprawie.
Szerokie komentowanie w przestrzeni publicznej tego projektu nie przekłada się jednak na liczną widownię przygotowywanych w drugiej telewizji programów. W niemal milionowym Krakowie jej odcinki ogląda od kilkudziesięciu do maksymalnie kilku tysięcy osób.
Nie da się natomiast precyzyjnie podsumować wszystkich wydatków, które z pieniędzy publicznych ponoszone są na szeroką działalność miejskiej spółki Kraków5020 oraz KBF. Wśród publikowanych w mediach informacji pojawiają się w tym kontekście takie koszty, jak urządzenie studia telewizyjnego za ponad 7 milionów złotych, ponad 400 tysięcy na media społecznościowe czy „skromne”: ok. 30 tysięcy zł na reklamę na miejskim tramwaju, 25 tysięcy zł na iPhony czy ponad 20 tysięcy zł za zakup 20 firmowych kurtek (4).
Dodatkowo w marcu 2023 roku prokuratura wszczęła śledztwo w sprawie przekazania majątku Krakowskiego Biura Festiwalowego spółce Kraków5020. Śledczy sprawdzają, czy podczas tego procesu nie doszło do nadużycia uprawnień i wyrządzenia miastu szkody majątkowej na kwotę 20 milionów złotych (5).

Darmowy parking dla Radnych

Podczas sesji, odbywających się co dwa tygodnie w środy, Radni Miasta Krakowa korzystają bezpłatnie ze specjalnego parkingu zlokalizowanego w ścisłym centrum miasta. Rokrocznie z krakowskiego budżetu przeznaczane są fundusze na wynajem terenu należącego do klasztoru św. Franciszka z Asyżu w Krakowie, znajdującego się na tyłach Magistratu. W ramach umowy udostępnianych jest 20 miejsc postojowych w dni, w których odbywają się obrady sesji. Oprócz wynajmowanego za publiczne pieniądze parkingu stale dostępny jest też na wyłączny użytek Magistratu bezpłatny parking przed samym urzędem, z którego na co dzień korzystają: prezydent, jego zastępcy, wysocy rangą urzędnicy i miejscy radni. Ile za te dodatkowe, bezpłatne dla radnych miejsca postojowe płacą krakowscy podatnicy? W ciągu ostatnich 5 lat to ponad 140 tysięcy złotych. Wyliczając dokładnie, z miejskiej kasy przeznaczono na ten cel w 2022 roku – 32 000 zł (W/XII/4/BR/1/2022 ), w 2021 roku – 28 500 zł (W/XII/3/BR/1/2021), w 2020 roku – 26 400 zł (W/XII/1/BR/1/2020 ), w 2019 roku – 28 800 zł (W/XII/5/BR/1/2019), a w 2018 roku – 27 600 zł (W/XII/5/BR/1/2018). I to wszystko w obliczu podnoszonych kolejny raz stawek za parkowanie w płatnej strefie.
Chociaż jednym z priorytetów Krakowa jest wyprowadzenie ruchu samochodowego z centrum, to władze miasta działają w tej kwestii wbrew ustalanym celom. Nadal nie zanosi się na to, żeby z przywileju dojazdu i parkingu w ścisłym centrum mieli zgodnie zrezygnować wszyscy radni, idąc za przykładem płynącym z klubu Kraków dla Mieszkańców, którego radni z takiego przywileju zrezygnowali.

City Helpers

W 2021 roku pilotażowo wprowadzono projekt City Helpers, czyli „pomocników” miejskich zajmujących się udzielaniem informacji turystycznej, wspieraniem głównie zagranicznych gości czy pilnowaniem porządku i bezpieczeństwa w centrum miasta. Ubrani w charakterystyczne, niebieskie koszulki i pomarańczowe czapki City Helpersi mieli w czasie pandemii przetestować w praktyce zasadność wprowadzania w Krakowie kolejnego typu pomocy turystycznej. Pierwsza, pilotażowa edycja kosztowała 140 tys. złotych (6) i obejmowała dwa letnie miesiące pracy. Pomocnicy wychodzili na ulice centrum w dwuosobowych zespołach, pracując od czwartku do niedzieli do późnych godzin nocnych. Udzielali informacji, promowali lokalne atrakcje czy interweniowali w przypadku niewłaściwych zachowań turystów na terenie Starego Miasta i Kazimierza, wzywając w odpowiednich przypadkach Policję lub Straż Miejską.
Projekt tak bardzo spodobał się w Magistracie, że zaproponowano jego kontynuację w rozszerzonej formie. W ramach drugiej edycji, zorganizowanej w kolejnym roku, miejskich pomocników można było spotkać na ulicach Krakowa w okresie od 23 maja aż do 11 września 2022 roku. Z racji wydłużenia okresu ich działania miasto zwiększyło także ponoszone na ten projekt nakłady – w 2022 roku przeznaczając na ten cel ok. 335 tysięcy złotych (7).
Praca pomocników zrzeszonych pod hasłem City Helpers pokrywa się zakresem obowiązków z innymi, już istniejącymi jednostkami, uzupełniając działania podejmowane przez Straż Miejską, Policję czy punkty InfoKraków. Oczywiście nikt nie kwestionuje samej zasadności powstania takiej jednostki, ale po pierwsze – okres pandemii, podczas której ruch turystyczny został mocno zahamowany, a po drugie – problemy finansowe miasta i istnienie już jednostek, które spełniają podobne zadania, prowokują pytania odnośnie zasadności ponoszenia tak dużych wydatków z pieniędzy publicznych. Czy nie lepszym rozwiązaniem byłoby przeznaczenie tych setek tysięcy złotych po prostu na dofinansowanie dodatkowych etatów w Straży Miejskiej lub innych jednostkach zajmujących się utrzymywaniem porządku, ponieważ mają one ku temu lepsze kompetencje i realne narzędzia do reagowania?

Samochody dla miejskich urzędników

Ponad 675 tysięcy złotych przeznaczył Wydział Obsługi Urzędu UMK na dostawę łącznie 5 sztuk samochodów osobowych Toyota Camry wraz z kompletami kół zimowych (W/II/822/OU/20/2021, W/II/1046/OU/22/2021 i W/IV-B/329/OU/43/2021). Pytanie o to, czy wymiana samochodów urzędników na nowsze modele była uzasadniona w czasie, kiedy budżet miejski się nie spina, kierujemy do mieszkańców Krakowa.

(1) https://krowoderska.pl/wodociagi-miasta-krakowa-wydaly-37-550-zlotych-na-transmisje-mszy-na-youtubie/
(2) odpowiedź na interpelację Łukasza Gibały, złożona 16.01.2023 roku http://dt.bip.krakow.pl/interpelacje/kadencja_8//Odp_Mi%C4%99dzysesyjna_%C5%81ukasz%20Giba%C5%82a_2023-01-17_1.PDF
(3) https://krakow.wyborcza.pl/krakow/7,44425,29575871,uokik-spolka-krakow-5020-mnozy-byty-jej-likwidacja-jednak.html
(4) https://wydarzenia.interia.pl/malopolskie/news-krakow-wydal-miliony-na-druga-urzedowa-telewizje-wydatki-sa-,nId,6353222
(5) https://www.radiokrakow.pl/aktualnosci/krakow/ruszylo-sledztwo-ws-przekazania-majatku-kbf-spolce-krakow-5020
(6) https://gazetakrakowska.pl/krakow-wyda-ponad-140-tys-zlotych-na-dzialanie-city-helpersow-radni-pytaja-czy-pilotaz-ma-sens/ar/c1-15724776
(7) https://gazetakrakowska.pl/krakow-city-helpersi-powroca-na-rynek-glowny-i-kazimierz-juz-23-maja-2022-akcja-potrwa-dluzej-i-bedzie-drozsza/ar/c7-16333163

Wszystkie artykuły znajdziecie w linkach poniżej.

2018

2019

2020

2021

2022